luật hồng đức là bộ luật được ban hành dưới triều đại nào

Luật Hồng Đức là tên thường gọi phổ biến của cục Quốc triều hình luật hoặc Lê triều hình luật, là cỗ luật đầu tiên của phòng nước Đại Việt thời Lê sơ hiện nay còn được lưu lưu giữ rất đầy đủ. Do những cỗ luật của những triều đại phong con kiến nước Việt Nam đều mang tên gọi là Quốc triều hình luật nên ở trên đây sử dụng tên thường gọi Luật Hồng Đức thực hiện tên thường gọi mang đến bài bác tuy nhiên nó ko cần là tên thường gọi đầu tiên.

Nó hoàn toàn có thể xem là cỗ luật tổ hợp bao hàm nhiều quy phạm pháp lý nằm trong nhiều nghành nghề pháp lý không giống nhau như: Lĩnh vực luật hình sự, luật dân sự, luật tố tụng, luật hít nhân-gia đình, luật hành chủ yếu,...

Bạn đang xem: luật hồng đức là bộ luật được ban hành dưới triều đại nào

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Văn bạn dạng của cục luật này là 1 trong trong mỗi điển tích cổ nhất hiện nay còn được tàng trữ bên trên Viện phân tích Hán-Nôm (Hà Nội). Tại trên đây với nhị bạn dạng in ván tự khắc đều mang tên là Quốc triều hình luật. Bên cạnh đó còn tồn tại một cuốn sách chép tay tuy rằng mang tên gọi là Lê triều hình luật, tuy nhiên nội dung của này lại là bạn dạng sao lại của Quốc triều hình luật (thời Hậu Lê) và chép nhập thời hạn trong tương lai.

Trong ê bạn dạng Quốc triều hình luật đem ký hiệu A.341 là bạn dạng in ván tự khắc hoàn hảo hơn hết và được xem là văn bạn dạng có mức giá trị nhất. Sở luật nhập sách này bao gồm 6 quyển, in ván tự khắc trên giấy tờ bạn dạng, tổng số bao gồm 129 tờ đóng góp cộng đồng trở thành một cuốn. Sách ko ghi thương hiệu người sáng tác, không tồn tại tín hiệu niên đại biên soạn thảo hoặc niên đại in ấn và dán và cũng không tồn tại tiếng tựa hoặc những chú dẫn không giống. Bìa vẹn toàn bạn dạng cuốn sách tiếp tục thất lạc, được thay vì một tờ bìa ghi chép 4 chữ Hán là Quốc triều hình luật vì thế cây bút lông. Nội dung của cục luật này đang được Phan Huy Chú biên chép lại nhập phần Hình luật chí của Lịch triều hiến chương loại chí, tuy nhiên thiếu hụt đối với cuốn sách này 143 điều nhập tổng số 722 điều.

Trong số 722 điều của Quốc triều Hình luật thì 200 điều phỏng theo đuổi luật ngôi nhà Đường (Đường luật sớ nghị), 17 điều phỏng theo đuổi luật ngôi nhà Minh. Bên cạnh đó với 178 điều cộng đồng vấn đề tuy nhiên Quốc triều Hình luật thể hiện một biện pháp không giống những triều đại Trung Hoa. Đáng lưu ý nhất là với 328 điều ko ứng với điều luật nào là của Trung Quốc cả.^[1]

Từ thời điểm đầu thế kỷ trăng tròn, Quốc triều hình luật đang được khảo dịch sang trọng giờ đồng hồ Pháp. Đến năm 1956, nó vừa được dịch sang trọng quốc ngữ chuyến trước tiên (bản dịch của Trường Đại học tập Luật khoa Thành Phố Sài Gòn bởi Lương Thần Cao Nãi Quang phiên âm, và dịch nghĩa, Nguyễn Sĩ Giác hiệu gắn thêm, Vũ Văn Mẫu ghi chép tiếng tựa, ngôi nhà in Nguyễn Văn Của phát triển, Thành Phố Sài Gòn, 1956). Gần trên đây, Viện Sử học tập nước Việt Nam tiếp tục dịch thuật lại mang đến chuẩn chỉnh xác rộng lớn. (Nhà xuất bạn dạng Pháp lý, TP Hà Nội - 1991).

Một số học tập fake Pháp, Khi khảo dịch và phân tích nhận định rằng nó mang tên là Lê triều hình luật và nó là Lê triều điều luật được in ấn năm 1777 (Cảnh Hưng loại 38) tuy nhiên Phan Huy Chú tiếp tục ghi lại nhập Lịch triều hiến chương loại chí sau khoản thời gian chúng ta phân tích thiên Hình luật chí nhập cuốn sách này của ông giống như bạn dạng chép tay của Quốc triều hình luật. Theo Vũ Văn Mẫu, Quốc triều hình luật được công bố chuyến trước tiên trong tầm niên hiệu Hồng Đức (1470-1497) và có lẽ rằng nhập thời hạn cuối của niên hiệu này. Ý con kiến của Vũ Văn Mẫu hầu hết nhờ vào chủ kiến của Phan Huy Chú ghi chép về sự phát hành bên dưới thời Lê, cỗ Hồng Đức hình luật và tiếng đề tựa của vua Gia Long triều Nguyễn mang đến cỗ Hoàng Việt lề luật, nhập ê ông nhận xét vô cùng cao cỗ luật cổ này và gọi nó là cỗ luật Hồng Đức.

Theo Viện Sử học tập nước Việt Nam, Quốc Triều hình luật được khởi thảo kể từ thời Lê Thái Tổ, tiếp sau đó kế tiếp được bổ sung cập nhật bên dưới những triều Lê Thái Tông và Lê Nhân Tông. Tới thời Lê Thánh Tông thì cỗ luật được hoàn hảo.^[2] Các chủ kiến này hầu hết nhờ vào Đại Việt sử ký toàn thư với biên chép là năm Thái Hòa loại 7 (1449), vua Lê Nhân Tông tiếp tục bổ sung cập nhật thêm nữa cỗ hình luật chương điền sản bao gồm 14 điều. Bên cạnh đó, qua chuyện những sử sách không giống và qua chuyện những chuyến in tự khắc ván (với những điểm không giống nhau về nội dung của những văn bản), những bổ sung cập nhật và tên thường gọi những đơn vị chức năng hành chủ yếu ghi nhập cỗ luật v.v hoàn toàn có thể nhận ra cỗ luật này được biên soạn thảo, bổ sung cập nhật, hiệu gắn thêm trải qua nhiều đời vua triều Lê.

Bố cục[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc triều hình luật nhập cuốn sách A.341 với 13 chương, biên chép nhập 6 quyển (5 quyển với 2 chương/quyển và 1 quyển với 3 chương), bao gồm 722 điều. Bên cạnh đó, trước lúc chuồn nhập những chương và điều thì Quốc triều hình luật còn tồn tại những đồ gia dụng biểu quy tấp tểnh về những hạng nhằm tang và tang phục, độ dài rộng và những hình cụ (roi, trượng, gông, thừng Fe v.v).

Bố trí ví dụ như sau:^[3]

1. Chương Danh lệ: 49 điều quy tấp tểnh về những yếu tố cơ bạn dạng với đặc điểm phân bổ nội dung những chương điều không giống (quy tấp tểnh về thập ác, ngũ hình, chén bát nghị, chuộc tội vì thế chi phí v.v)
2. Chương Vệ cấm: 47 điều quy tấp tểnh về sự đảm bảo an toàn cung cấm, kinh trở thành và những tội về cấm vệ.
3. Chương Vi chế: 144 điều quy tấp tểnh về hình trị cho những hành động sai trái khoáy của quan tiền lại, những tội về dùng cho.
4. Chương Quân chính: 43 điều quy tấp tểnh về việc trừng trị những hành động sai trái khoáy của tướng tá, sĩ, những tội quân sự chiến lược.
5. Chương Hộ hôn: 58 điều quy tấp tểnh về hộ tịch, hộ khẩu, hít nhân-gia đình và những tội phạm trong những nghành nghề này.
6. Chương Điền sản: 59 điều, nhập ê 32 điều ban sơ và 27 điều bổ sung cập nhật sau (14 điều về điền sản mới nhất gia tăng, 4 điều về luật hương thơm hỏa, 9 điều về châm chước bổ sung cập nhật luật hương thơm hỏa) quy tấp tểnh về ruộng khu đất, quá kế tiếp, hương thơm hỏa và những tội phạm nhập nghành nghề này.
7. Chương Thông gian: 10 điều quy tấp tểnh về những tội phạm dục tình.
8. Chương Đạo tặc: 54 điều quy tấp tểnh về những tội ăn cướp, thịt người và một vài tội chủ yếu trị như phản nước kinh khủng vua.
9. Chương Đấu tụng: 50 điều quy tấp tểnh về những group tội tấn công nhau (ẩu đả) và những tội vu cáo, thoá mạ v.v
10. Chương Trá ngụy: 38 điều quy tấp tểnh những tội hàng fake, lừa gian trá.
11. Chương Tạp luật: 92 điều quy tấp tểnh về những tội ko với mọi group tội danh bên trên trên đây.
12. Chương Sở vong: 13 điều quy tấp tểnh về sự bắt tội phạm chạy trốn và những tội nằm trong nghành nghề này.
13. Chương Đoán ngục: 65 điều quy tấp tểnh về sự xử án, giam cầm can phạm và những tội phạm nhập nghành nghề này.

Hai chương cuối này tiếp tục với một vài quy tấp tểnh về tố tụng, tuy nhiên ko hoàn hảo.

Các quy tấp tểnh dân sự[sửa | sửa mã nguồn]

Trong cỗ luật Hồng Đức, những mối quan hệ dân sự được kể cho tới tối đa là những nghành nghề như: mối quan hệ chiếm hữu, mối quan hệ thích hợp đồng và quá kế tiếp ruộng khu đất.

Sở hữu và thích hợp đồng[sửa | sửa mã nguồn]

Bộ luật Hồng Đức tiếp tục phản ánh nhị chính sách chiếm hữu ruộng khu đất nhập thời kỳ phong con kiến là: chiếm hữu non nước (ruộng công/ công điền/công thổ) và chiếm hữu cá nhân (ruộng tư/tư điền/tư thổ).

Trong cỗ luật Hồng Đức, bởi tiếp tục với chính sách lộc điền-công điền kha khá trọn vẹn về yếu tố ruộng khu đất công nên nhập cỗ luật này quyền chiếm hữu non nước về ruộng khu đất chỉ được thể hiện nay trở thành những chế tài vận dụng so với những hành động vi phạm chính sách dùng ruộng khu đất công như: ko được buôn bán ruộng khu đất công (điều 342), ko được cướp ruộng khu đất công vượt lên trước giới hạn trong mức (điều 343), ko được trao bậy ruộng khu đất công tiếp tục kí thác cho tất cả những người không giống (điều 344), cấm thực hiện sai quy tấp tểnh phân cung cấp ruộng khu đất công (điều 347), ko nhằm bỏ phí ruộng khu đất công (điều 350), cấm đổi thay ruộng khu đất công trở thành tư (điều 353), ko được ẩn lậu nhằm trốn thuế (điều 345) v.v

Bên cạnh ê việc bảo lãnh quyền chiếm hữu tư nhân/ thích hợp đồng về ruộng khu đất tư cũng rất được quy xác định rõ ràng. Chẳng hạn, cấm xâm lấn ruộng khu đất của những người không giống (điều 357), cấm tá điền giành ruộng khu đất của ngôi nhà (điều 356), cấm ức hiếp để sở hữ ruộng khu đất của những người không giống (điều 355) v.v

Qua một vài quy tấp tểnh bên trên, hoàn toàn có thể thấy cỗ luật tiếp tục kiểm soát và điều chỉnh thân phụ loại thích hợp đồng về ruộng đất:

Mua buôn bán ruộng đất

Cầm cố ruộng đất

Thuê mướn ruộng đất

Về kiểu dáng, những thích hợp đồng thông thường phải tạo trở thành văn tự động trong những mặt mũi nhập cuộc thích hợp đồng với việc xác thực của quan tiền viên với thẩm quyền.

Thừa kế[sửa | sửa mã nguồn]

Trong nghành nghề quá kế tiếp, ý kiến của những ngôi nhà thực hiện luật Đại Việt thời Lê khá thân thiện với những ý kiến tân tiến về quá kế tiếp. Cụ thể: Khi thân phụ u còn sinh sống, ko đột biến những mối quan hệ về quá kế tiếp nhằm mục đích đảm bảo an toàn và lưu giữ sự vĩnh cửu của mái ấm gia đình, dòng tộc. Thứ nhị là những mối quan hệ quá kế tiếp theo đuổi chúc thư (các điều 354, 388) và quá kế tiếp ko chúc thư (thừa kế tiếp theo đuổi luật) với những điều 374-377, 380, 388. Điểm xứng đáng lưu ý nhập cỗ luật Hồng Đức, người phụ nữ với quyền quá kế tiếp ngang vì thế với những người con cái trai(trong tình huống người nam nhi trưởng thất lạc hoặc bị tiêu diệt trước ê - Xem thêm thắt Lịch Triều Hiến Chương Loại chí -Tập 2 - Hình Luật Chí). Đây là 1 trong điểm tiến thủ cỗ ko thể thấy ở những cỗ luật phong con kiến không giống. Thứ thân phụ, cỗ luật tiếp tục phân tấp tểnh về xuất xứ gia sản của phu nhân ck, bao gồm có: gia sản riêng rẽ của từng người và gia sản cộng đồng của tất cả nhị phu nhân ck. Việc phân tấp tểnh này góp thêm phần xác lập việc phân loại quá kế tiếp cho những con cái Khi thân phụ u tiếp tục bị tiêu diệt hoặc phân chia gia sản mang đến mặt mũi còn sinh sống nếu như 1 trong các nhị phu nhân hoặc ck bị tiêu diệt trước. Thừa kế tiếp đó là điểm nổi trội nhất của pháp luật triều hau le

Trách nhiệm dân sự[sửa | sửa mã nguồn]

Luật Hồng Đức cũng quy tấp tểnh trách móc nhiệm dân sự của những mặt mũi nhập cuộc mối quan hệ, với những nội dung khá ngặt nghèo, ví dụ. Bên cạnh những nội qui bên trên trẻ nhỏ cũng rất cần được che chở tận tường và dạy dỗ đặc trưng với 3 tiêu xài chí:

• 1. Không bạo lực
• 2. Không tấn công đập
• 3. giáo dục và đào tạo đảm bảo chất lượng.

Với 3 tiêu chuẩn bên trên nhằm người dân biết non nước vô cùng quan hoài cho tới trẻ nhỏ vì thế trẻ nhỏ là sau này của giang sơn là trụ cột của quê nhà.

Các quy đánh giá sự[sửa | sửa mã nguồn]

Các lý lẽ ngôi nhà đạo[sửa | sửa mã nguồn]

Hình luật là nội dung trọng yếu đuối và với đặc điểm chủ yếu, bao quấn toàn cỗ nội dung của cục luật. Các lý lẽ hình sự hầu hết của chính nó là:

• Vô luật bất trở thành hình (điều 642, 683, 685, 708, 722): nhập ê quy tấp tểnh chỉ khép tội Khi nhập cỗ luật với quy tấp tểnh, ko thêm thắt hạ tội danh, vận dụng đích hình trị tiếp tục quy tấp tểnh và nó là tương tự động như trong những cỗ luật hình sự tân tiến.
• Chiếu cố (điều 1, 3-5, 8, 10, 16, 17, 680): nhập ê quy tấp tểnh những chiếu cố so với vị thế xã hội, tuổi thọ (trẻ em và người già cả cả), tàn phế, phụ nữ giới v.v
• Chuộc tội vì thế chi phí (điều 6, 16, 21, 22, 24): so với những tội danh như trượng, biếm, đồ gia dụng, khao đinh, tang thất phụ, lưu, tử, mến chữ. Tuy nhiên những tội thập ác (mười tội vô cùng nguy hại mang đến chủ yếu quyền) và tội tấn công roi vọt (có đặc điểm răn đe, giáo dục) ko mang đến chuộc.
• Trách nhiệm hình sự (điều 16, 35, 38, 411, 412): nhập ê kể cho tới quy tấp tểnh về tuổi hạc phụ trách hình sự và việc phụ trách hình sự thay cho cho tất cả những người không giống.
• Miễn, hạn chế trách móc nhiệm hình sự (điều 18, 19, 450, 499, 553): nhập ê quy tấp tểnh về miễn, hạn chế trách móc nhiệm hình sự trong những tình huống như tự động vệ đường đường chính chính, biểu hiện khẩn cung cấp, biểu hiện bất khả kháng, thực hành khẩu lệnh, tự động thú (trừ thập ác, thịt người).
• Thưởng người tố giác, trừng trị người bao phủ giấu quanh (điều 25, 39, 411, 504)

Tội phạm[sửa | sửa mã nguồn]

• Phân loại theo như hình trị (ngũ hình và những hình trị khác)
• Theo sự vô ý hoặc cố ý phạm tội
• Theo thủ đoạn tội phạm và hành động phạm tội
• Tính hóa học đồng phạm

Các group tội cụ thể[sửa | sửa mã nguồn]

• Thập ác: Là 10 trọng tội nguy hại nhất như:
  • Các tội tương quan cho tới vương vãi quyền: mẹo phản, mẹo đại nghịch ngợm (điều 2, 411), mẹo các bạn (phản bội tổ quốc-điều 412), đại bất kính (430, 431).
  • Các tội tương quan cho tới mối quan hệ hít nhân-gia đình: ác nghịch ngợm (điều 416), bất hiếu (nhiều điều, ví dụ điển hình điều 475), bất mục, vô nghĩa, nội loàn.
  • Tội tương quan cho tới tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp số 1 của Nho giáo: bất đạo (420 và 421).
• Các group tội phạm khác: bao hàm những tội tương quan tới việc đáng tin cậy thân mật thể của vua, nghi hoặc lễ cung đình, xâm phạm trật tự động công nằm trong, vận hành hành chủ yếu, thể thức nghi hoặc lễ triều đình, xâm phạm tính mạng của con người, mức độ khong

, danh dự và phẩm giá nhân loại, những tội xâm phạm an toàn vương quốc, trật tự động đáng tin cậy xã hội, những tội phạm quân sự chiến lược, xâm phạm chính sách chiếm hữu ruộng khu đất, xâm phạm chính sách hít nhân-gia đình, những tội dục tình, những tội xâm phạm chính sách tư pháp v.v

Hình phạt[sửa | sửa mã nguồn]

Quan niệm về hình trị nhập cỗ luật khá cụ thể tuy nhiên cứng nhắc với sườn hình trị thông thường là cố định và thắt chặt, tuy rằng rằng với tính cho tới những tình tiết tăng nặng trĩu hoặc hạn chế nhẹ nhàng (điều 41).

Các hình trị ví dụ với ngũ hình và những hình trị không giống.

Ngũ hình[sửa | sửa mã nguồn]

Ngũ hình được quy tấp tểnh bên trên điều 1 và gồm những: xuy, trượng, đồ gia dụng, lưu, tử.

• Xuy (đánh vì thế roi) với 5 bậc: 10, trăng tròn, 30, 40, 50 roi vọt, hoàn toàn có thể kèm cặp trị chi phí và biếm chức, vận dụng cả mang đến phái nam và nữ giới.
• Trượng (đánh vì thế gậy) cũng có thể có 5 bậc: 60, 70, 80, 90 và 100 trượng, chỉ vận dụng mang đến phái nam.
• Đồ với 3 bậc là:
  • Dịch đinh kèm cặp 80 trượng mang đến phái nam và dịch phụ kèm cặp 50 roi vọt mang đến nữ giới. Dịch đinh/dịch phụ có không ít hạng là:
    • Thuộc đinh: phục dịch ở những viện (dành mang đến quan tiền chức với tội)
    • Quân đinh: phục dịch ở những sảnh
    • Khao đinh: phục dịch ở nhập trại lính
    • Xã đinh: phục dịch ở những xã (dành mang đến thông thường dân phái nam với tội)
    • Thứ phụ: phục dịch việc làm ở thôn (dành mang đến thông thường dân nữ giới với tội)
    • Viên phụ: thực hiện những việc làm nhập vườn và tấn công 10 roi vọt (dành mang đến vo quan)
    • Tang thất phụ: phục dịch ở những điểm nuôi tằm, nếu như tội phạm nặng
  • Tượng phường binh (quét dọn chuồng voi kèm cặp 80 trượng và mến 2 chữ nhập mặt) mang đến phái nam và xuy thất tỳ (nấu cơm trắng nuôi quân kèm cặp 50 roi vọt và mến 2 chữ nhập cổ) mang đến nữ giới.
  • Chủng điền binh (lính làm việc ở bốt điền của phòng nước kèm cặp 80 trượng và mến nhập cổ 4 chữ, cần treo xiềng) mang đến phái nam và thung thất tỳ (xay thóc giã gạo trong những kho thóc thuế của phòng nước kèm cặp 50 roi vọt và mến nhập cổ 4 chữ) mang đến nữ giới.
• Lưu tức lưu đày đọa chuồn điểm xa thẳm, với 3 bậc là:
  • Lưu cận châu, đày đọa đi làm việc việc nặng trĩu ở Nghệ An với hình trị phụ là mến nhập mặt mũi 6 chữ, tấn công 90 trượng, treo xiềng giành riêng cho phái nam và tấn công 50 roi vọt mang đến nữ giới.
  • Lưu nước ngoài châu: Lưu đày đọa cho tới Thầy Chính, Quảng Bình. Phụ hình với 90 trượng, mến 8 chữ nhập mặt mũi, treo xiềng 2 vòng giành riêng cho phái nam và tấn công 50 roi vọt mang đến nữ giới.
  • Lưu viễn châu: đày đọa chuồn Cao phẳng. Phụ hình bao gồm 100 trượng, mến 10 chữ nhập mặt mũi, treo xiềng 3 vòng mang đến phái nam, tấn công 50 roi vọt mang đến nữ giới.
• Tử (giết chết) với 3 bậc là:
  • Trảm cả nhà
  • Giảo (thắt cổ), trảm (chém đầu)
  • Khiêu (chém bêu đầu)
  • Lăng trì (tùng xẻo) tức xẻo từng từng miếng thịt rồi phẫu thuật bụng, moi ruột cho tới bị tiêu diệt, tiếp sau còn bị hạn chế rời tay chân và bẻ gãy không còn xương, tiếp sau đó lấy chôn lấp

Các hình trị khác[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài ngũ hình, luật Hồng Đức còn vận dụng những hình trị không giống như:

• Biếm tư (điều 27, 46) bao hàm những bậc từ là một cho tới 5 tư tuy vậy với quy tấp tểnh mang đến chuộc tội biếm vì thế chi phí theo đuổi điều 22. Biếm tư hoàn toàn có thể được hiểu như 1 kiểu dáng thực hiện hạ thấp tư cơ hội của những người bị trị. Bên cạnh đó người bị trị biếm tư còn cần chịu đựng hình trị tấn công roi vọt (xuy hoặc trượng).
• Phạt chi phí (điều 26) với 3 bậc: 300-500 quan tiền, 60-200 quan tiền và 5-50 quan tiền. Bên cạnh đó còn tồn tại quy tấp tểnh về chi phí bồi thông thường tang vật (điều 28), chi phí đền rồng mạng (điều 29).
• Tịch thu gia sản với 2 bậc là tịch kí toàn cỗ gia tài (nặng theo đuổi điều 426, 430) và tịch kí một trong những phần gia sản (nhẹ, những điều 88, 523)
• Thích chữ nhập cổ hoặc mặt: Được vận dụng như thể hình trị phụ so với những tội lưu, đồ gia dụng, trượng, xuy.
• Xung phu nhân con cái thực hiện nô tỳ. Chỉ vận dụng so với những tội mẹo phản, mẹo đại nghịch ngợm, mẹo các bạn nhập thập ác (điều 411, 412).

Các quy tấp tểnh nhập hít nhân-gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

Các lý lẽ cơ bạn dạng nhập nghành nghề hôn nhân gia đình của cục luật là: hôn nhân gia đình ko tự tại, nhiều thê và xác lập chính sách mái ấm gia đình gia trưởng. Nó thể hiện nay lễ nghĩa Nho giáo, trật tự động xã hội-gia đình phong con kiến, song vẫn đang còn một vài điểm tiến thủ cỗ.

Hôn nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Trong nghành nghề hôn nhân gia đình, cỗ luật tiếp tục kiểm soát và điều chỉnh những mối quan hệ như kết duyên, ngừng hôn nhân gia đình (do bị tiêu diệt hoặc ly hôn).

Kết hôn[sửa | sửa mã nguồn]

Trong mối quan hệ kết duyên, luật quy tấp tểnh những ĐK nhằm hoàn toàn có thể kết duyên là: với sự đồng ý của thân phụ u (điều 314), ko được kết duyên trong những người nhập chúng ta mặt hàng thân mật mến (điều 319), cấm kết duyên Khi đang xuất hiện tang thân phụ, u hoặc ck (điều 317), cấm kết duyên Khi ông, bà, thân phụ hoặc u hiện giờ đang bị giam giữ, tù tội (điều 318), cấm anh (em) lấy phu nhân góa của em (anh), trò lấy phu nhân góa của thầy (điều 324), với một vài quy tấp tểnh không giống trong những điều 316, 323, 334, 338, 339. Tuy nhiên,Quốc triều hình luật ko quy tấp tểnh tuổi hạc kết duyên, tuy nhiên nhập Thiên Nam dư hạ luyện (phần lệ Hồng Đức hít giá) với viết: "Con trai 18 tuổi hạc, phụ nữ 16 tuổi hạc mới nhất hoàn toàn có thể trở thành hôn", có lẽ rằng là vì tiếp tục tồn bên trên một văn bạn dạng không giống nằm trong thời quy tấp tểnh về điều này. Luật Hồng Đức cũng quy tấp tểnh về kiểu dáng và giấy tờ thủ tục kết duyên như đính ước và trở thành hít (các điều 314, 315, 322). Lưu ý là Quốc triều hình luật luật đã cho chúng ta thấy cuộc hôn nhân gia đình có mức giá trị pháp luật kể từ sau lễ đính ước. Ví dụ điều 315 quy định: Gả phụ nữ đã nhận được đồ gia dụng sính nghi và lại thôi ko gả nữa thì cần trị 80 trượng...Còn người phụ nữ cần gả cho tất cả những người chất vấn trước. Tuy nhiên, nếu như nhập thời hạn kể từ lễ đính ước cho tới Khi trở thành hít tuy nhiên 1 trong các nhị bị đơn ác tật hoặc tội phạm thì mặt mũi ê với quyền kể từ hít.

Chấm dứt hít nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Luật Quốc triều hình luật quy tấp tểnh những tình huống ngừng hôn nhân gia đình là: 1 trong các nhị người tiếp tục bị tiêu diệt hoặc ly hít.

Xem thêm: dđường cao trong tam giác vuông

Về tình huống ngừng hôn nhân gia đình bởi 1 trong các nhị người tiếp tục bị tiêu diệt cần thiết Note là mối quan hệ hôn nhân gia đình chỉ thực sự ngừng tức thì nếu như người bị tiêu diệt là phu nhân, còn trong trường hợp là ck bị tiêu diệt thì nó chỉ ngừng sau khoản thời gian mãn tang. Quy tấp tểnh này được đề ra một cơ hội loại gián tiếp trong những điều 2 và 320.

Về tình huống ly hít với thân phụ group sau:

1. Buộc cần ly hít (các điều 317, 318, 323, 324, 334) bởi hôn nhân gia đình tiếp tục vi phạm những quy tấp tểnh cấm kết duyên.
2. Ly hít bởi lỗi của những người vợ: Điều 310 quy tấp tểnh người ck cần ly hít Khi người phu nhân phạm cần điều nghĩa tuyệt (đoạn tuyệt không còn ơn nghĩa phu nhân chồng) như: ko con cái, ghen tuông tuông, ác tật (mắc những căn bệnh như phong, hủi), dâm đãng, ko kính thân phụ u, lắm tiếng, trộm cắp.
3. Ly hít bởi lỗi của những người chồng: Điều 308 quy định: "Phàm ck tiếp tục quăng quật lửng phu nhân 5 mon ko đi đi lại lại (vợ được trình với quan tiền thường trực và xã quan tiền thực hiện chứng) thì thất lạc vợ". Quy tấp tểnh vì vậy nghĩa vụ và quyền lợi của những người phụ nữ giới đang được bảo đảm an toàn và cần thiết rộng lớn nó cũng trở nên hạ tầng nhằm người ck cần tiến hành đảm bảo chất lượng nhiệm vụ của tôi so với phu nhân, với mái ấm gia đình. Đây là quy tấp tểnh nổi trội phản ánh tính tạo ra của phòng thực hiện luật nhằm mục đích lưu giữ trật tự động ổn định tấp tểnh nhập mái ấm gia đình.

Quan hệ gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

Trong nghành nghề mối quan hệ mái ấm gia đình, cỗ luật tiếp tục kiểm soát và điều chỉnh những mối quan hệ như mối quan hệ nhân thân mật thân phu nhân và ck, thân mật thân phụ u và con cháu, trong những thân mật nằm trong không giống (vợ cả-vợ lẽ, anh-chị-em, thân phụ mẹ-con nuôi, tầm quan trọng của những người tôn trưởng tức trưởng họ).

• Quan hệ vợ-chồng: Phong tục luyện quán và lễ nghĩa Nho giáo tiếp tục kiểm soát và điều chỉnh mối quan hệ vợ-chồng, song Quốc triều hình luật cũng có thể có những quy tấp tểnh nhằm mục đích kiểm soát và điều chỉnh những quyền và nhiệm vụ nhân thân mật như: Nghĩa vụ cần cộng đồng sinh sống bên trên một điểm và cần với trách móc nhiệm cùng nhau (các điều 321 và 308, 309), ko được bạc đãi phu nhân (điều 482), nhiệm vụ tình nghĩa (điều 401, 405), nhiệm vụ nhằm tang nhau (các điều 2, 7).
• Quan hệ thân phụ mẹ-con cái: Đề cập cho tới những nhiệm vụ và quyền nhân thân mật của con cháu, gồm những: nhiệm vụ cần vâng tiếng và phụng chăm sóc thân phụ u, các cụ (khoản 7 điều 2), nhiệm vụ chịu đựng tội roi vọt, trượng thay cho mang đến các cụ, thân phụ u (điều 38), nhiệm vụ ko được kiện tụng ông bà-cha u (điều 511), nhiệm vụ bao phủ giấu quanh tội mang đến các cụ, thân phụ u (các điều 9, 504), nước ngoài trừ tình huống thân phụ u hoặc các cụ phạm những tội mẹo phản, mẹo đại nghịch ngợm, thân phụ u nuôi thịt con cái đẻ hoặc u đẻ-mẹ kế tiếp thịt thân phụ thì được quy tắc tố giác và nhiệm vụ nhằm tang ông bà-cha u (điều 2).
• Quan hệ nhân thân mật khác: Đề cập cho tới mối quan hệ thân mật phu nhân cả-vợ lẽ (các điều 309, 481, 483, 484) và ngôi nhà ck, anh-chị-em (các điều 487, 512), nuôi con cái nuôi (các điều 380, 381, 506) và tầm quan trọng của những người trưởng chúng ta (điều 35).

Trong mối quan hệ phu nhân cả-vợ lẽ thì ngoài các quy tấp tểnh về những nhiệm vụ của mình với ck và ngôi nhà ck thì chúng ta cũng cần tuân hành trật tự động thê thiếp và phu nhân cả rằng cộng đồng được ưu tiên rộng lớn. Về mối quan hệ anh-chị-em thì người anh trưởng với quyền và nhiệm vụ so với những em, nhất là lúc thân phụ u tiếp tục bị tiêu diệt, đôi khi cũng đảm bảo an toàn sự hòa thuận nhập mái ấm gia đình (phạt nặng trĩu tấn công lộn, kiện tụng nhau). Việc nhận nuôi con cái nuôi cần được lập trở thành văn bạn dạng và cần xử sự như con cái đẻ giống như ngược lại, con cái nuôi cần với nhiệm vụ như con cái đẻ so với thân phụ u nuôi.

Các quy tấp tểnh tố tụng[sửa | sửa mã nguồn]

Mặc cho dù ko được tách bạch rời khỏi trở thành những chương riêng rẽ rẽ, tuy nhiên Quốc triều hình luật tiếp tục thể hiện nay một vài định nghĩa của luật tố tụng tân tiến như:

• Thẩm quyền và trình tự động tố tụng của những cung cấp tổ chức chính quyền (điều 672)
• Thủ tục tố tụng (phần rộng lớn của nhị chương cuối) như đơn kiện- đơn tố giác (các điều 508, 513, 698), giấy tờ thủ tục tra khảo (các điều 546, 660, 665, 667, 668, 714, 716), giấy tờ thủ tục xử án (các điều 671, 709), cách thức xử án (các điều 670, 683, 686, 708, 714, 720, 722), giấy tờ thủ tục bắt người (các điều 646, 658, 659, 663, 676, 680, 701-704).

Qui phạm pháp lý nhập Sở luật Hồng Đức[sửa | sửa mã nguồn]

1. Đa phần những qui phạm pháp lý nhập Sở luật Hồng Đức được thi công theo đuổi công thức xuất hiện nay rất đầy đủ cả thân phụ thành phần là giả thiết, quy tấp tểnh và chế tài thẳng.

Ví dụ Điều 585: "Trâu của 2 ngôi nhà tấn công nhau, con cái nào là bị tiêu diệt thì 2 ngôi nhà nằm trong ăn thịt, con cái nào là sinh sống thì 2 ngôi nhà nằm trong cày, trái khoáy luật thì tiếp tục xử trị 80 trượng.".

Trong đó: Trâu của 2 ngôi nhà tấn công nhau là thành phần fake định; con cái nào là bị tiêu diệt thì 2 ngôi nhà nằm trong ăn thịt, con cái nào là sinh sống thì 2 ngôi nhà nằm trong cày là thành phần quy định; trái khoáy luật thì tiếp tục xử trị 80 trượng là thành phần chế tài.

Điều 89: "Trước sau ngày nhà vua đăng vương một mon, cấm những nhà tại nhập kinh trở thành cử hành việc tang, người nào là phạm cần thì trị 50 roi vọt, biếm một tư".

Trong đó: Trước sau ngày nhà vua đăng vương một mon là thành phần fake định; cấm những nhà tại nhập kinh trở thành cử hành việc tang là thành phần quy định; trái khoáy luật thì tiếp tục xử trị 50 roi vọt, biếm một tư là thành phần chế tài.

Với cơ hội tế bào miêu tả hành động vi phạm pháp lý và chế tài so với cửa hàng tiến hành hành động ê rõ rệt vì vậy, người dân tiếp tục hiểu rằng hành động nào là nên thực hiện, hành động nào là nên rời, tạo nên ĐK nhằm toàn thể từng đẳng cấp quần chúng. # hiểu luật. Quan xử án cũng hiểu rằng cần được xử thế nào.

2. Có nhiều qui phạm nhập Sở luật Hồng Đức tế bào miêu tả cộc một trường hợp ví dụ. Vấn đề này khiến cho qui phạm trở thành rõ rệt với những người dân.

Ví dụ Điều 393: "Người thân phụ lấy phu nhân trước sinh được một nam nhi, phần hương thơm hoả tiếp tục kí thác mang đến giữ; tuy nhiên người nam nhi ấy lại chỉ sinh được một người con cái gái; tuy nhiên thân phụ với phu nhân lẽ hoặc cô hầu lại sinh được một nam nhi tuy nhiên lại bị cố tật, người nam nhi cố tật ấy sinh được con cháu trai, thì ruộng khu đất hương thơm hoả cần kí thác cho tất cả những người con cháu trai con cái kẻ cố tật, nhằm trầm trồ rằng dòng tộc ko thể nhằm tuyệt".

Hoặc Điều 395: "Cha u sinh được nhị nam nhi, người nam nhi trưởng chỉ sinh phụ nữ, con cái loại lại sở hữu nam nhi thì phần hương thơm hỏa kí thác mang đến nam nhi người con cái thứ; tuy nhiên nam nhi người con cái loại chỉ sinh con cháu gái thì phần hương thơm hỏa trước ê lại cần kí thác trả mang đến phụ nữ người con cái trưởng".

Ưu điểm của cơ hội quy tấp tểnh cộc gọn gàng một trường hợp, ngoài các việc dễ dàng nằm trong, dễ dàng lưu giữ, dễ dàng áp dụng còn đã cho chúng ta thấy từ 1 yếu tố pháp luật khá phức tạp đang được fake hóa trở thành một trường hợp vô cùng đơn giản và giản dị.

3. Sở luật Hồng Đức với cơ hội quy tấp tểnh chế tài bên dưới dạng chế tài cố định và thắt chặt. Với từng một vi phạm ví dụ thì với cùng một hình trị ví dụ tương ứng; cường độ tăng nặng trĩu hoặc hạn chế nhẹ nhàng cũng rất được quy tấp tểnh tức thì tiếp sau đó một cơ hội ví dụ, rõ rệt.

Ví dụ Điều 466: "Đánh gãy răng, mẻ tai mũi, chột 1 đôi mắt, gãy ngón chân, ngón tay, giập xương, hoặc lấy nước sôi, lửa thực hiện người bị thương và rụng tóc, thì xử tội đồ gia dụng thực hiện khao đinh. Lấy đồ gia dụng nhơ bẩn ném nhập đầu mặt mũi người tớ thì xử biếm 2 tư; sụp đổ nhập mồm mũi thì biếm 3 tư. Đánh gãy 2 răng, 2 ngón tay trở lên trên thì xử tội đồ gia dụng thực hiện tượng phường binh. Lấy gươm giáo đâm chém người, dẫu ko trúng cũng cần lưu chuồn châu sát (người quyền quý và cao sang tội phạm thì xử tội biếm). Nếu đâm chém bị thương và thực hiện đứt gân, chột 2 đôi mắt, đoạ bầu thì xử tội lưu chuồn châu xa thẳm. Nếu trong những lúc đương xét chất vấn, người bị thương lại phục hồi, thì tội nhân được hạn chế tội 2 bậc. Nếu tấn công bị thương 2 người trở lên trên và nhân bị thương tuy nhiên trở thành cố tật, hoặc tấn công đứt lưỡi, huỷ hoại âm, dương vật đều xử tội giảo; và cần đền rồng chi phí tổn thương như lệ tấp tểnh. Với chế tài cố định và thắt chặt này, nó sẽ bị đáp ứng tính đúng đắn trong các việc vận dụng luật của những ban ngành Nhà nước, tránh khỏi sự tuỳ tiện trong các việc vận dụng luật".

Việc thi công những chế tài cố định và thắt chặt nhập Sở luật Hồng Đức ở một chừng đỗi chắc chắn vô cùng tiện nghi mang đến việc vận dụng, và với ưu thế là tránh khỏi sự tùy tiện trong các việc vận dụng.

4. Trong Sở luật Hồng Đức từ 1 sự khiếu nại hoặc vụ việc, ngôi nhà thực hiện luật lường tính những yếu tố đột biến xung xung quanh vụ việc ê.

Ví dụ Điều 234: "Những quan tiền coi quân group ở những trấn, lộ hoặc thị trấn với mọi quan tiền viên trong những viên những viện, đi đi lại lại giao ước cùng nhau, mẹo thao tác phản nghịch ngợm, tuy nhiên quan tiền ty quản ngại giám chẳng lưu tâm đánh giá, hoặc dung túng giấu quanh giếm ko tâu lên, thì nằm trong với những người phản nghịch ngợm và một tội; nếu như tiếp tục tâu lên và lại ngầm sai người báo mang đến kẻ phản nghịch ngợm biết thì tội cũng như vậy. Nếu vì thế tâu lên ko lưu giữ kín kẽ khiến cho kẻ phản nghịch ngợm biết thì viên quan tiền tâu được hạn chế tội 1 bậc. Nếu việc mẹo phản nghịch ngợm tiếp tục lộ, việc tàn ác tiếp tục rõ ràng, tuy nhiên quan tiền giám ko xét tình thế tuy nhiên lung bắt và tâu lên, thì bị tội như tội đồng mưu; nếu như việc mẹo phản ko lộ thì được hạn chế nhẹ nhàng nhị bậc."^[4]

So sánh[sửa | sửa mã nguồn]

Giống tựa như những cỗ luật phong con kiến không giống, luật Hồng Đức thể hiện nay rõ ràng thực chất giai cung cấp của chính nó. Mục tiêu xài số 1 của chính nó là nhằm đảm bảo an toàn sang trọng, vị thế và nghĩa vụ và quyền lợi của giai cung cấp phong con kiến, gia tăng trật tự động xã hội và mái ấm gia đình gia trưởng phong con kiến. Nó là việc pháp điển hóa tư tưởng chủ yếu trị và đạo đức nghề nghiệp Nho giáo. Dù vậy, ko thể lắc đầu những điểm rực rỡ và tiến thủ cỗ của chính nó.

Luật Trung Hoa[sửa | sửa mã nguồn]

Luật Hồng Đức tiếp thụ nhiều trở thành tựu lập pháp của Trung Hoa, chịu đựng tác động của tất cả pháp luật ngôi nhà Đường và ngôi nhà Minh. Dù vậy, nó với những điểm rất khác với những cỗ luật của phòng nước phong con kiến Trung Quốc cả về nội dung lẫn lộn bố cục tổng quan.

Về bố cục tổng quan, cỗ Đường luật với 500 điều phân thành 12 chương (Danh lệ, Vệ cấm, Chức chế, Hộ hít, Khai khố, Thiện hưng, Đạo tặc, Đấu tụng, Trá ngụy, Tạp luật, Sở vong, Đoán ngục) nhập 30 quyển. cũng có thể thấy, nhập luật Hồng Đức những quy tấp tểnh về những group tội dục tình và những yếu tố ruộng khu đất được quy tấp tểnh riêng lẻ và ví dụ rộng lớn.

Về nội dung, những quy tấp tểnh về hít nhân-gia đình, điền sản của luật Hồng Đức được chú ý rộng lớn đối với Đường luật (quy tấp tểnh ví dụ về văn tự động, di thư, chính sách và công thức phân chia quá kế tiếp, gia sản của vợ-chồng Khi góa bụa v.v). Chính vì vậy, trong tương lai những tòa án thời Pháp nằm trong hoặc Tòa thượng thẩm Thành Phố Sài Gòn thời nước Việt Nam Cộng hòa hoặc dựa vào những quy tấp tểnh này của luật Hồng Đức nhằm phân xử những vụ khiếu nại tụng tương quan cho tới gia sản vợ-chồng.

Bộ luật ngôi nhà Nguyễn[sửa | sửa mã nguồn]

So với cỗ Hoàng Việt lề luật (hay luật Gia Long) (năm 1811) thành lập sau mặt hàng thế kỷ, hoàn toàn có thể thấy luật Hồng Đức chưa xuất hiện tính bao quát hóa cao và phân ngành rõ ràng như Hoàng Việt lề luật. Tuy nhiên, nút đảm bảo an toàn nghĩa vụ và quyền lợi của những người phụ nữ giới nhập luật Hồng Đức lại cao hơn nữa đối với Hoàng Việt lề luật. Như GS Vũ Văn Mẫu tiếp tục ghi chép Khi phán xét về Hoàng Việt luật lệ: "bao nhiêu những sự tân kỳ mới nhất kỳ lạ nhập cỗ luật triều Lê tiếp tục không hề ghi lại một ít dấu vết nào là nhập luật ngôi nhà Nguyễn. Không còn những quy định tương quan cho tới hương thơm hỏa, cho tới di thư, cho tới những ĐK về hôn thú, cho tới chính sách gia sản của phu nhân ck."^[5]

Ngoài rời khỏi, Luật Hồng Đức còn được nhận xét là nhẹ nhàng rộng lớn những triều đại trước và nhẹ nhàng rộng lớn luật của phòng Nguyễn trong tương lai, đối với tất cả sự phân biệt trừng trị người tội phạm còn nhỏ tuổi hạc hoặc tàn phế.^[6]

Các điểm tiến thủ bộ[sửa | sửa mã nguồn]

Điểm tiến thủ cỗ nhập luật Hồng Đức là nó với cùng một tiến thủ khá căn bạn dạng trong các việc nâng cao vị thế của những người phụ nữ giới nhập xã hội phong con kiến. Vai trò của những người phụ nữ giới đang được tôn vinh rộng lớn thật nhiều đối với những cỗ luật đương thời nhập điểm. Nó đã cho chúng ta thấy người phu nhân với quyền vận hành gia sản của mái ấm gia đình (khi ck chết) và chúng ta với quyền quá kế tiếp như phái nam.^[7]

Điểm loại nhị, là hình trị mang đến tầy nữ giới khi nào cũng thấp rộng lớn đối với tầy phái nam. Ví dụ: Điều 1 quy tấp tểnh trượng hình chỉ nam nhi cần chịu: "Từ 60 cho tới 100 trượng, chia thành 5 bậc: 60 trượng, 70 trượng, 80 trượng, 90 trượng, 100 trượng, tuỳ theo đuổi tội tuy nhiên thêm thắt hạ. Xử tội này hoàn toàn có thể cùng theo với tội lưu, tội đồ gia dụng, biếm chức, hoặc xử riêng rẽ chỉ nam nhi cần chịu đựng." Điều 680: "Đàn bà cần tội xử quyết trở xuống nếu như đang xuất hiện bầu, thì cần nhằm sinh nở sau 100 ngày mới nhất lấy hành quyết. Nếu ko sinh tuy nhiên lấy hành quyết thì ngục quan tiền bị xử biếm nhị tư; ngục quản ngại bị đồ gia dụng thực hiện bạn dạng viên đinh. Dù tiếp tục sinh rồi, tuy nhiên ko đầy đủ hạn một trăm ngày tuy nhiên lấy hành quyết, thì ngục quan tiền và ngục lại bị tội nhẹ nhàng rộng lớn tội bên trên nhị bậc. Nếu tiếp tục đầy đủ 100 ngày tuy nhiên ko lấy hành quyết, thì ngục quan tiền hoặc ngục lại bị tội biếm hoặc tội phạt"..

Điểm loại thân phụ, nó thể hiện nay quyết sách trọng nông của triều Lê. Sở luật trừng trị vô cùng nặng trĩu những tội như hủy hoại kênh mương (điều 596), chặt đập cây trồng và lúa má của những người không giống (điều 601), tự ý thịt trâu ngựa (điều 580) v.v Những điều luật nhập Quốc Triều Hình Luật tiếp tục xác lập trách móc nhiệm của phòng nước trải qua trách móc nhiệm của khối hệ thống quan tiền lại nhằm mục đích đáp ứng cuộc sống đời thường ít nhất của những người bần hàn đau khổ nhập xã hội (Điều 294; Điều 9)

Điểm loại tư, luật Hồng Đức có không ít quy tấp tểnh thể hiện nay đặc điểm nhân đạo, thể hộ vệ dân thông thường. Ví dụ: Điều 17 Quốc Triều Hình Luật quy định: "Khi tội phạm ko già lão tàn phế, cho tới Khi gàn tật mới bị bệnh phát hiện thì xử theo đuổi luật già lão tàn phế. Khi ở điểm bị đồ gia dụng thì già lão tàn phế cũng như vậy. Khi còn nhỏ bé nhỏ tội phạm thì xử theo đuổi luật khi còn nhỏ". Quốc Triều Hình Luật còn thể hiện nay quyết sách khoan hồng so với người tội phạm tuy rằng khồng hề bị phát hiện và tự động thú trước (trừ tội phạm thập ác hoặc thịt người). Điều 18 và điều 19: "Phàm ăn trộm tài lặt vặt của những người sau lại tự động thú với những người thất lạc của thì cũng coi như thể thú ở cửa ngõ quan". Điều 21, 22, 23, 24 của Quốc Triều Hình Luật quy tấp tểnh mang đến chuộc tội vì thế chi phí (trừ hình trị tấn công roi vọt vì thế nhận định rằng tấn công roi vọt với đặc điểm răn bảo giáo dục nên ko cần mang đến chuộc).

Xem thêm: phản xạ đơn giản thường là

Điểm loại năm, luật Hồng Đức một vừa hai phải thu nhận với tinh lọc tư tưởng của Nho giáo một vừa hai phải đẩy mạnh những phong tục luyện quán đảm bảo chất lượng đẹp nhất của dân tộc bản địa. Ví dụ: Điều 40: "Những người miền thượng du (miền núi, miền đồng bào dân tộc bản địa không nhiều người cư trú) nằm trong tội phạm cùng nhau thì theo đuổi phong tục xứ ấy tuy nhiên tấp tểnh tội. Những người thượng du tội phạm với những người trung châu (miền trung du và miền đồng bằng) thì theo đuổi luật tuy nhiên tấp tểnh tội.". cũng có thể rằng đó là một trong mỗi điều luật thể hiện nay rõ ràng nhất tính tạo ra của phòng thực hiện luật. Điểm thú vị của quy tấp tểnh này ở vị trí pháp luật dù cho có trả bị cho tới đâu cũng ko thể lắc đầu hoặc thay cho thế trọn vẹn tầm quan trọng của phong tục luyện quán vốn liếng dĩ tiếp tục tồn bên trên lâu lâu năm trước cả Khi với luật.^[8]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Cùng thời:

• Quốc triều nhà giam tụng điều lệ

Thời ngôi nhà Nguyễn:

• Hoàng Việt luật lệ
• Hội điển toát yếu
• Khâm tấp tểnh Đại Nam Hội điển sự lệ
• Minh Mệnh chủ yếu yếu
• Đại Nam điển lệ toát yếu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Viện sử học tập (2007), Lịch sử nước Việt Nam, luyện 3, Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]